Vorige week zat ik thuis op de bank, heerlijk een zaterdagavond alleen thuis – er is bijna niks wat ik liever doe dan een zaterdagavond alleen thuis op de bank zitten en (bijvoorbeeld) muziekdocumentaires kijken. En een beetje nadenken en filosoferen, natuurlijk, want dat is ook wat je op een gegeven moment doet wanneer je alleen zit (ik wel in ieder geval). Helemaal wanneer het einde van het jaar nadert. Dus overdacht ik 2023 een beetje, en kwam vanzelf terecht bij de drie jaren die ervoor zaten.
Drie jaren waarvan ik vind dat ze verloren zijn gegaan. Sterker: drie jaren waarvan ik vind dat ze me zijn afgenomen. Drie jaren waar ik boos om ben, waar ik boos óp ben. Drie jaren waarin gewoon een hoop onprettige dingen gebeurden, waarin dingen voor altijd verloren gingen, waarin er voor altijd afscheid genomen moest worden, waarin dromen verdwenen om misschien wel nooit meer terug te komen. Drie jaren waarvan ik vind dat ik ze terug moet krijgen.
En dat is natuurlijk onmogelijk.
Toen ik de volgende morgen met de stofzuiger in de woonkamer stond om de naar binnen gelopen naalden van de lariksen hier tegenover mijn huis op te ruimen bedacht ik me dat het precies dat is waardoor ik al een hele tijd boos ben – waardoor ik al een hele tijd niet vooruit kom en, bijvoorbeeld, al een hele tijd niet goed toe kom aan schrijven. Ik blijf een beetje hangen in dat verongelijkte gevoel dat iets of iemand mij die afgelopen drie jaar moet vergoeden. Dat ik er iets voor terug moet krijgen. Ik wil compensatie, ik wil vereffening, ik wil terugbetaling van iets wat weg is.
En dat is meteen de reden dat ik er maar in blijf hangen. Dé manier om boos of verongelijkte te blijven is precies dit: verlangen naar een goedmakertje voor wat er niet meer is. Ga het maar eens na bij jezelf: waarom blijf je boos, verdrietig of teleurgesteld nadat je iets hebt verloren? Meestal precies daarom: je wilt er iets voor terug. Er is iets weg en dat gat moet gevuld, liefst met iets ‘beters’.
Maar voor tijd bestaat geen compensatie. Gebruiksvoorwerpen die je hebt verloren of die stuk zijn gegaan kun je vervangen. Maar tijd is weg. Tijd verdwijnt en er komt nooit iets voor in de plaats. En dan kun je boos, verdrietig of teleurgesteld blijven tot in de eeuwigheid, maar het enige wat dat oplevert is dat je nog meer tijd verdoet.
Mijn voornemen voor 2024 is dan ook dat ik het verlangen naar compensatie voor verloren tijd in 2023 laat. Want dat is de enige weg naar voren. En ik wil niet nog eens drie jaar aan tijd verdoen met verlangen naar terugbetaling voor dingen (zoals tijd) die zich niet laten vervangen.
